Nhóm hoạt chất Avermectin trong thuốc bảo vệ thực vật: Giải pháp sinh học hiệu quả cho nông nghiệp hiện đại
1. Avermectin là gì? Tổng quan về nhóm hoạt chất sinh học
Avermectin là một nhóm các hợp chất macrocyclic lactone được sản xuất tự nhiên từ vi khuẩn đất Streptomyces avermitilis. Đây là các dẫn xuất có đặc tính chống giun ký sinh và diệt côn trùng mạnh mẽ, được ứng dụng rộng rãi trong y học và nông nghiệp.
Trong nông nghiệp, avermectin được sử dụng làm hoạt chất chính trong nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật, đặc biệt là thuốc trừ sâu và thuốc trừ nhện. Các dẫn xuất phổ biến nhất của nhóm này là Abamectin (hỗn hợp Avermectin B1a và B1b), Emamectin Benzoate và Methylamine Avermectin.
2. Cơ chế hoạt động của Avermectin trong phòng trừ sâu bệnh
-
Tiếp xúc và vị độc kép: vừa ngấm qua da, vừa gây độc qua tiêu hóa.
-
Thẩm thấu mô lá mạnh, diệt sâu bệnh trốn kỹ dưới mặt lá
Avermectin tác động chủ yếu lên hệ thần kinh của sâu bệnh và nhện hại bằng cách kích hoạt kênh ion clo (Cl⁻) trên màng tế bào thần kinh và cơ. Quá trình này làm ion clo liên tục đi vào tế bào, gây ức chế dẫn truyền thần kinh, khiến sâu bệnh bị tê liệt, ngừng ăn và chết sau 2-4 ngày tùy điều kiện.
Ngoài ra, Avermectin có tác dụng tiếp xúc và ngộ độc qua đường tiêu hóa, đồng thời có khả năng thẩm thấu tốt vào mô lá, giúp tiêu diệt sâu bệnh ẩn nấp dưới mặt lá. Tuy nhiên, Avermectin không có tính hệ thống và không giết chết trứng sâu, nên thường được kết hợp với các hoạt chất khác để tăng hiệu quả.
3. Các hoạt chất chính trong nhóm Avermectin và ứng dụng
- Abamectin: Là hỗn hợp Avermectin B1a (≥80%) và B1b (≤20%), là hoạt chất sinh học phổ biến nhất trong nhóm. Abamectin được đăng ký sử dụng rộng rãi tại Việt Nam và nhiều nước trên thế giới để phòng trừ sâu bọ và nhện hại như bọ trĩ, nhện đỏ, sâu cuốn lá, sâu tơ, sâu đục quả, sâu vẽ bùa và nhiều loài sâu nhỏ khác.
- Emamectin Benzoate: Một dạng dẫn xuất của avermectin, có khả năng thấm sâu vào mô cây, hiệu quả cao trong kiểm soát sâu đục thân (lúa, ngô), sâu vẽ bùa trên cây ăn quả và diệt trừ kiến lửa.
- Methylamine Avermectin: Là hoạt chất mới, có tính dẫn lưu mạnh, tiếp xúc và vị độc cao, được sử dụng trong các sản phẩm thuốc trừ sâu hiện đại để diệt sâu đục quả, sâu cuốn lá, rầy xanh, nhện gié, nhện đỏ, bọ cánh tơ, bọ xít,…
| Tên hoạt chất | Đặc điểm nổi bật | Ghi chú ứng dụng | Tình trạng pháp lý tại Việt Nam |
|---|---|---|---|
| Abamectin | Diệt sâu, nhện, bọ trĩ mạnh – phổ tác động rộng, nội hấp nhẹ, nguồn gốc vi sinh | Dùng cho lúa, rau, cây ăn trái, chè, cà phê… hơn 80 tên thương phẩm | ✅ Được phép sử dụng (TT 25/2024) |
| Emamectin Benzoate | Hiệu lực cực mạnh với sâu tơ, sâu cuốn lá, sâu đục thân, tác động kéo dài hơn | Thường dùng cho rau màu, cà chua, hành lá, bắp cải… | ✅ Được phép sử dụng |
| Methylamino Avermectin (hay: Milbemectin, Milbemycin) | Dạng cải tiến, hiệu lực cao hơn với một số loài nhện và côn trùng kháng thuốc | Ít phổ biến hơn 2 hoạt chất trên, thường phối hợp hoặc có dạng đặc biệt | ✅ Được phép sử dụng |
📌 So sánh nhanh 3 hoạt chất Avermectin
| Tiêu chí | Abamectin | Emamectin Benzoate | Methylamino Avermectin |
|---|---|---|---|
| Nguồn gốc | Từ vi sinh Streptomyces avermitilis | Dẫn xuất cải tiến từ Avermectin | Dẫn xuất Milbemycin |
| Sức mạnh | Trung bình – mạnh | Rất mạnh (đặc trị sâu tơ, sâu cuốn) | Mạnh với nhện, sâu kháng thuốc |
| Tác động | Tiếp xúc + vị độc | Nội hấp mạnh + kéo dài | Chủ yếu tiếp xúc |
| Phổ sử dụng | Rộng nhất | Thường cho cây rau – lá mềm | Đặc thù, ít phổ biến hơn |
| Thời gian cách ly | 7 ngày | 7–10 ngày tùy cây trồng | Theo nhãn cụ thể |
| Độc với ong/cá | Có | Có | Có |
4. Ưu điểm vượt trội của nhóm Avermectin trong bảo vệ thực vật
- Hiệu quả mạnh mẽ với liều thấp: Avermectin có tác dụng kép vừa tiếp xúc, vừa vị độc, giúp tiêu diệt sâu bệnh nhanh chóng và hiệu quả.
- Tiêu diệt sâu bệnh ẩn nấp: Nhờ khả năng thẩm thấu tốt vào mô lá, avermectin tiêu diệt được sâu bệnh và nhện ẩn nấp dưới mặt lá, nơi thuốc thường khó tiếp cận.
- Ít ảnh hưởng đến côn trùng có ích: Nếu sử dụng đúng liều và thời điểm (phun sáng sớm hoặc chiều mát), avermectin ít gây tác động tiêu cực đến các loài thiên địch và côn trùng có ích.
- Nguồn gốc sinh học, thân thiện môi trường hơn: Avermectin được lên men từ vi khuẩn đất, thuộc nhóm thuốc trừ sâu sinh học, ít độc hại với động vật có vú và con người so với nhiều nhóm thuốc trừ sâu tổng hợp khác.
5. Hạn chế và lưu ý khi sử dụng Avermectin
- Không có tính lưu dẫn hệ thống: Avermectin không di chuyển trong cây nên không thể tiêu diệt sâu bệnh từ bên trong toàn bộ cây trồng.
- Không giết chết trứng sâu: Do đó cần kết hợp với các biện pháp phòng trừ khác để kiểm soát sâu bệnh triệt để.
- Dễ bị phân hủy dưới ánh sáng mặt trời: Thuốc cần được phun vào thời điểm sáng sớm hoặc chiều mát để tránh mất hoạt tính do ánh nắng.
- Có thể gây độc cho các loài thiên địch nếu sử dụng không đúng cách: Việc phun thuốc cần tuân thủ đúng liều lượng, thời gian cách ly và kỹ thuật phun để bảo vệ môi trường sinh thái.
- Quy định về dư lượng thuốc: Ở nhiều thị trường khó tính như châu Âu, dư lượng Abamectin trong nông sản được kiểm soát nghiêm ngặt, yêu cầu doanh nghiệp xuất khẩu phải tuân thủ các quy chuẩn an toàn thực phẩm mới nhất.
6. Ứng dụng gốc thuốc Avermectin thực tiễn và các sản phẩm phổ biến tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hoạt chất Avermectin đã được đăng ký trong nhiều sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng phổ biến trong nông nghiệp để phòng trừ sâu bệnh trên lúa, rau màu, cây ăn quả và chè. Ví dụ như sản phẩm cặp đôi nhện bọ trĩ của công ty Xuyên Á chứa Etoxazole 20% và Abamectin 3.6% w/w (Avermectin B1a 80%; Avermectin B1b 20%), chuyên trị bọ trĩ và nhện hại trên các loại cây trồng.
Emamectin Benzoate cũng được ưa chuộng trong việc kiểm soát sâu đục thân lúa, sâu vẽ bùa trên cây ăn quả và kiến lửa. Abamectin là hoạt chất chính trong nhiều sản phẩm thuốc trừ sâu và nhện, được nông dân tin dùng nhờ hiệu quả cao và thân thiện môi trường.
- POMPOM 11.6WG – chứa Methylamine Avermectin, trị sâu cuốn lá, nhện gié, sâu đục quả
- Virtako 40WG, Proclaim 5WG, Success 25SC – chứa Emamectin Benzoate, kiểm soát sâu đục thân lúa, kiến lửa, sâu tơ cực tốt
- Vertimec 1.8EC, Abamectin 3.6EC, Actamectin – chứa Abamectin, phổ biến rộng rãi ở các đại lý thuốc BVTV cả nước
7. Kết luận
Nhóm hoạt chất Avermectin là giải pháp sinh học tiên tiến, hiệu quả và an toàn cho việc phòng trừ sâu bệnh trong nông nghiệp hiện đại. Với cơ chế tác động đặc biệt lên hệ thần kinh sâu bệnh, avermectin giúp kiểm soát nhiều loại sâu hại và nhện gây thiệt hại nghiêm trọng cho cây trồng.
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu và an toàn cho môi trường, người nông dân cần áp dụng đúng kỹ thuật phun, liều lượng và thời gian cách ly theo hướng dẫn. Đồng thời, việc kết hợp Avermectin với các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) sẽ giúp bảo vệ cây trồng bền vững và nâng cao năng suất nông sản.
Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp thuốc trừ sâu sinh học hiệu quả, Avermectin là lựa chọn hàng đầu đáng cân nhắc cho mùa vụ của bạn.
Nếu bạn cần tư vấn chi tiết về các sản phẩm chứa hoạt chất Avermectin hoặc giải pháp bảo vệ thực vật phù hợp, đừng ngần ngại liên hệ với các đơn vị chuyên cung cấp thuốc bảo vệ thực vật uy tín để được hỗ trợ tận tình.
Nguồn tham khảo
- [1] Wikipedia Avermectin
- [2] Best Plant Hormones – Công thức Avermectin
- [3] CASE – Kiểm tra dư lượng Abamectin
- [4] Nông nghiệp Xuyên Á – Hoạt chất Abamectin
Tham khảo thêm:
